Relijyon pwotestan an Ayiti te kòmanse depi kòmansman 19yèm syèk la, malgre ke li te fè fas a anpil defi ak opozisyon, espesyalman nan yon sosyete ki te plis angaje nan pratik Katolik ak Vodou.
Orijin ak Entwodiksyon
Relijyon pwotestan an te kòmanse antre nan Ayiti apre endepandans peyi a an 1804. Nan premye ane yo apre revolisyon an, majorite popilasyon Ayisyen te rete fidèl nan tradisyon katolik la, pandan ke kèk misyonè pwotestan te kòmanse rive nan peyi a. Men, li te nan 19yèm syèk la ke mouvman pwotestan an te kòmanse pran plis pye, lè kèk legliz tankou Baptis ak Presbiteryen te etabli prezans yo nan Ayiti.
Misyonè Etranje ak Depi 19yèm Syèk
Se misyonè etranje, sitou Ameriken, ki te mennen plis enfliyans relijye pwotestan an Ayiti. An 1816, premye legliz pwotestan an te fonde nan Pòtoprens, kapital peyi a, pa misyonè Ameriken. Pwojè sa a te vize enfòme popilasyon an sou kwayans pwotestan yo, epi li te vin gen yon gwo enpak sou edikasyon, sante, ak sèvis sosyal nan peyi a.
Nan menm peryòd la, mouvman pwotestan an te rankontre anpil rezistans soti nan legliz katolik la, ki te jwe yon wòl enpòtan nan sosyete Ayisyen an depi tan kolonyal. Pifò Ayisyen te toujou pratike katolik, e kèk moun te wè pwotestan yo kòm yon menas pou inite relijye ak sosyal peyi a.
Deseni 20yèm Syèk la ak Gran Kwasans pwotestan
Pandan 20yèm syèk la, espesyalman apre 1950 yo, pwotestan yo te kontinye ap elaji nan Ayiti. Gen kèk faktè ki te kontribye nan kwasans sa a:
Misyonè Ameriken ki te travay nan sektè edikasyon, sante, ak medsin, sa ki te pèmèt yo atire anpil moun nan legliz yo.
Pentekostalism ki te kòmanse parèt nan peyi a pandan mitan 20yèm syèk la, ak yon mesaj ki te fè apèl a emosyon ak experyans espirityèl, sa ki te atire anpil moun, espesyalman nan zòn riral yo.
Nan epòk sa a, legliz pwotestan te grandi, e legliz Baptis, Presbiteryen, Metodist, ak legliz pentekostal te etabli filyèl nan anpil zòn nan peyi a.
Pwotestan nan Sosyete Ayisyen an
Relijyon pwotestan an gen yon enpak nan kèk aspè nan sosyete Ayisyen an:
- Edikasyon: Legliz pwotestan yo te patisipe nan kreye lekòl ak inivèsite nan peyi a, sa ki te ofri plis opòtinite edikasyonèl pou anpil Ayisyen.
- Sante: Misyonè pwotestan yo te gen yon gwo enpak nan domèn sante, kote yo te ede etablisman lopital ak klinik.
-
Sosyalizasyon: Legliz pwotestan yo te kreye anpil òganizasyon sosyal tankou timoun, jèn, fanm, ak pwogram charite ki te ede nan amelyore kondisyon lavi nan kominote yo.
Relijyon Pwotestan an Jodi a
Jodi a, mouvman pwotestan an toujou ap grandi nan Ayiti. Li se kounye a youn nan prensipal mouvman relijye nan peyi a, avèk yon gwo kantite moun ki pratike Pentekostalism, ki se yon branch pwotestan ki mete aksan sou eksperyans espirityèl dirèk, sa ki bay anpil Ayisyen yon fason nouvo pou yo viv lafwa yo.
Ou ka li tou:
Menm si legliz Katolik la rete pi gwo nan peyi a, mouvman pwotestan an kontinye ap gen yon gwo prezans, e li se yon fòs kiltirèl ak sosyal ki gen yon gwo enpak sou popilasyon an, espesyalman nan zòn riral yo. Anplis de sa, pandan ane 21yèm syèk la, gen yon mouvman ki kontinye elaji nan diaspora Ayisyen an, ki gen ladan legliz pwotestan yo nan lòt peyi tankou Etazini, Kanada, ak Lafrans.
Istwa relijyon pwotestan an Ayiti se yon istwa de devlopman, rezistans, ak adaptasyon. Li montre kijan yon relijyon etranje ka pran rasin nan yon sosyete diferan, e li se yon pati enpòtan nan divèsite relijye Ayiti. Malgre opozisyon ak defi, mouvman pwotestan an te kontinye ap grandi e li jwe yon wòl esansyèl nan sosyete Ayisyen an jodi a.
